Promena rasporeda radnog vremena i rad duži od prosečnog radnog vremena u periodu preraspodele
Promena rasporeda radnog vremena i rad duži od prosečnog radnog vremena u periodu preraspodele
“Prema članu 56. st. 1. i 2. Zakona o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013, 75/2014, 13/2017 – US, 113/2017 i 95/2018 – autentično tumačenje), poslodavac je dužan da obavesti zaposlene o rasporedu i promeni rasporeda radnog vremena najmanje pet dana unapred, osim u slučaju uvođenja prekovremenog rada a izuzetno u kraćem roku od pet dana, ali ne kraćem od 48 časova unapred, u slučaju potrebe posla usled nastupanja nepredviđenih okolnosti.
U članu 57. stav 1. Zakona o radu propisano je da poslodavac može da izvrši preraspodelu radnog vremena kada to zahteva priroda delatnosti, organizacija rada, bolje korišćenje sredstava rada, racionalnije korišćenje radnog vremena i izvršenje određenog posla u utvrđenim rokovima.
Prema članu 57. st. 1. i 2. navedenog zakona preraspodela radnog vremena vrši se tako da ukupno radno vreme zaposlenog u periodu od šest meseci u toku kalendarske godine u proseku ne bude duže od ugovorenog radnog vremena zaposlenog, s tim što kolektivnim ugovorom može da se utvrdi da se preraspodela radnog vremena ne vezuje za kalendarsku godinu, odnosno da može trajati i duže od šest meseci a najduže devet meseci. Zaposlenom koji se saglasio da u preraspodeli radnog vremena radi u proseku duže od vremena utvrđenog u st. 2. i 3. ovog člana časovi rada duži od prosečnog radnog vremena obračunavaju se i isplaćuju kao prekovremeni rad (stav 4.)
Saglasno članu 58. Zakona o radu preraspodela radnog vremena ne smatra se prekovremenim radom.
Polazeći od navedenih odredaba Zakona o radu, poslodavac može da izvrši preraspodelu radnog vremena tako da prosečno radno vreme zaposlenog u periodu za koji se vrši preraspodela radnog vremena u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom ne bude duže od ugovorenog radnog vremena, pri čemu se pod ugovorenim radnim vremenom smatra radno vreme za koje je zasnovan radni odnos (puno ili nepuno radno vreme).
Izuzetak kada zaposleni u toku preraspodele radnog vremena može da ostvari veći broj časova rada u proseku u odnosu na ugovoreno radno vreme, jeste slučaj kada se zaposleni pri uvođenju preraspodele radnog vremena saglasi da radi u proseku duže, s tim što mu se časovi rada duži od prosečnog radnog vremena obračunavaju i isplaćuju kao prekovremeni rad (član 57. stav 4. Zakona o radu.)
Po našem mišljenju, ovaj izuzetak poslodavac ne može opštim aktom da predvidi kao pravilo.
Napominjemo da je kod preraspodele radnog vremena, kao i kod uvođenja prekovremenog rada, poslodavac dužan da se pridržava odredaba Zakona o radu o ograničenju trajanja dnevnog i nedeljnog radnog vremena (čl. 51, 53, 56 i 57) kao i odredaba o pravu zaposlenog na odmore u toku dnevnog rada, dnevni i nedeljni odmor (čl. 64-67), koje su imperativnog karaktera.
Istovremeno ukazujemo da ovo ministarstvo nije nadležno da ceni zakonitost pojedinačnog akta poslodavca, u konkretnom slučaju zakonitost navedene Odluke.”
Mišljenje Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, br. 011-00-467/2020-02 od 20.1.2021. godine